De kunst van het ouder worden

Er zijn van die perioden in je leven dat je van de ene fase naar de andere toegroeit. In een eerdere blog heb ik de overgang van student naar zelfstandige beroepskracht besproken. In deze blog gaat het over de overgang van de fase van betaald-werken naar wat wel de derde levensfase wordt genoemd: niet-meer-betaald-werken en steeds ouder worden.

Als het lukt je levenskunst te handhaven of te vinden in de derde levensfase, dan kan deze het ”grand dessert” van je leven worden. Dat is echt een kunst, want op veel gebieden moet je jezelf opnieuw uitvinden. Wat doe je de hele dag? Waar geef je je energie aan, waaraan niet meer? Wat is de zin van het leven in deze fase? Hoe ga je om met de ongemakken van je ouder wordend lichaam? Dit zijn voorbeelden van thema’s die spelen.

Bij de overgang van de ene fase naar de andere kan een konvooi plezierig en behulpzaam zijn. Een konvooi is een groep mensen, die met je meevaart op de stroom van het leven, zoals koopvaardijschepen samen met elkaar varen ter onderlinge bescherming. Het begrip komt van de ontwikkelingspsycholoog Erikson, die de sociale ontwikkeling van baby tot bejaarde beschreef. In elke levensfase heb je zo’n konvooi nodig. Dat kan een vaste groep mensen zijn (familie of vrienden) maar ook een groep die je voor de gelegenheid creëert.

Grand Dessert is zo’n tijdelijk konvooi. Een groep mensen (maximaal 12) komt een aantal keren bijeen. Met elkaar bepalen ze de thema’s die aan de orde zullen komen en iedereen verbindt zich om één of meer thema’s uit te werken tot een bijeenkomst. Vervolgens worden die bijeenkomsten gehouden. De eerste groep Grand Dessert heeft zo acht bijeenkomsten met elkaar gehouden met zeer uiteenlopende vorm en inhoud. Dat komt doordat alle deelnemers hun eigen talenten en ervaringen inbrengen bij het vorm en inhoud geven aan een thema. Soms organiseert iemand een thema alleen, soms vindt een subgroep elkaar bij de voorbereiding.

Met of zonder begeleiding? De eerste groep Grand Dessert, die is ontstaan op initiatief van de Stichting Bij de Tijd, heeft gebruik gemaakt van een externe begeleider. Nu we in die eerste versie de werkende principes met elkaar hebben ontdekt, gaan sommigen van ons verder met nieuwe groepen. Dan werken we niet als extern begeleider, maar als deelnemer-met-ervaring. Meedoen met Grand Dessert maakt iedereen wijzer.

Wil je meer weten over Grand Dessert, meedoen of er zelf één opzetten? Kijk dan hier voor meer informatie.

Advertisement

Oud Jaar – Nieuw Jaar

Er is geen stringente reden dat we een jaarwisseling hebben, noch dat we die nu hebben. Een open deur natuurlijk, want overal in de wereld eindigt en begint de jaarcyclus op verschillende momenten. Als de jaartelling alleen diende om het makkelijker te maken te vertellen wanneer iets is gebeurd, dan zou het geen feestelijkheid hoeven zijn. Maar het is een ritueel, het afsluiten van het ene jaar, het begin van een nieuw jaar.

We laten het oude jaar achter ons en beginnen aan een nieuw, schoon, onbeschreven jaar. Alle teleurstelling, ongeluk en akeligheid, streep eronder. Vuurwerk weert het af. We krijgen een nieuwe kans.

Er is veel van 2015 dat we graag zouden afronden en achter ons laten. De vluchtelingenstroom, de werkloosheid, het milieuvraagstuk,  de oorlogen. Als ik eerlijk ben, zou ik alles echt achter het vuurwerk willen laten, niet meer zien, weg ermee. Kinderlijk verlangen zit in zo’n ritueel verborgen. Kon je maar alles wegdoen en opnieuw beginnen.

De wereld staat bij ons op de stoep. Vluchtelingen hebben letterlijk alles achter zich gelaten en willen een nieuwe kans. Nederlanders die werkloos geworden zijn of jongeren die net op de arbeidsmarkt komen, hebben hun zekerheid moeten loslaten en willen ook een (nieuwe) kans. Het milieu, de energievoorziening, niets kan blijven zoals het is. De problemen zijn groter dan we in ons eentje met goede voornemens aankunnen en gaan niet weg door het oude jaar te achter ons te laten. De veelgeciteerde uitspraak van Einstein komt in me op “Problemen kunnen niet worden opgelost in dezelfde context als de context waarbinnen ze zijn ontstaan”. Op al deze gebieden moet het echt radicaal anders.

Kantelen noemt de transitiekunde dat. Dat wil zeggen dat er overal mensen opstaan die initiatieven nemen om het radicaal anders aan te pakken. Eerst zijn het experimenten, er mislukken er ook veel, maar als er voldoende binnen één sector stand houden, dan ontstaat de kritische massa die nodig is om het hele systeem in die sector te doen kantelen. Optimisten denken dat in Nederland binnen afzienbare tijd veel sectoren zullen kantelen. Op hun website Nederland Kantelt  staat een groeiende verzameling van nieuwe ontwikkelingen. Ook stadsdorpen zijn een vooorbeeld van kantelen.

Een nieuw begin is er dus al. Maar nog lang niet genoeg. Voor de vluchtelingen hebben we nog geen vernieuwende oplossing. Voor de werkloosheid ook niet. Veel verkeert nog in het stadium van mooie nieuwe ideeën die wachten op initiatiefnemers èn meewerkers.

Wat zullen wij samen maken van het nieuwe jaar 2016?